Pembentukan tasawur Islam bermula daripada
penerimaan dan penyebaran wahyu Allah SWT oleh Rasulullah SAW di Makkah. Setiap
kali Rasulullah SAW menerima wahyu, Baginda menyebarkan dan menjelaskannya
kepada umat Islam ketika itu.
Sebenarnya perkara ini lebih jelas dilihat daripada proses pembentukan perkara
pokok yang menjadi bahagian terpenting dalam tasawur Islam. Perkara pokok itu ialah
akidah, ibadah dan akhlak.
Perbincangan mengenai proses pembentukan
elemen pokok yang membawa kepada pembentukan tasawur Islam sebenarnya mengambil
masa agak lama bermula daripada peranan Rasulullah SAW menyebarkan dan
menjelaskan wahyu itu.
Makkah adalah era yang sangat penting dalam pembentukan tasawur Islam kerana
kebanyakan surah dalam al-Quran diturunkan di Makkah. Menurut Muhammad Sayyid
Tantawiy dalam Mabahith fi ‘Ulum al-Qur’an, sebanyak 82 surah daripada 114
surah dalam al-Quran diturunkan di Makkah.
Penurunan wahyu
Oleh kerana sebahagian besar al-Quran itu diturunkan di Makkah, maka
perbincangan mengenai penurunan wahyu di Makkah itu boleh dibahagikan kepada
dua era iaitu era awal dan era akhir penurunan al-Quran di Makkah.
Wahyu yang diturunkan pada era awal mengandungi konsep ketuhanan dan keimanan
kepada Allah SWT, hari akhirat, hari pembalasan, penciptaan alam, syurga dan
neraka, balasan baik dan buruk. Semua ini perkara asas tasawur Islam.
Wahyu yang diturunkan pada era akhir pula memperkenalkan konsep lebih luas dan
abstrak seperti konsep ilmu, kenabian, agama serta ibadah.
Penurunan wahyu dalam kedua-dua era ini penting dalam proses pembentukan
tasawur Islam kerana kesungguhan masyarakat Muslim memahami wahyu pada ketika
itu telah membentuk struktur konsep baru mengenai dunia.
Penulis Toshihiko Izutsu dalam God and Man in the Koran: Semantics of the
Koranic Weltanschauung menjelaskan, sebelum kedatangan Islam struktur konsep
mengenai dunia telah dipengaruhi oleh tasawur masyarakat pra-Islam (jahiliah).
Kedatangan Islam telah berjaya mengubah struktur konsep dunia yang dibentuk
oleh tasawur masyarakat jahiliah itu. Ia kemudian digantikan dengan struktur
konsep baru dunia yang dibawa oleh Islam.
Contohnya, pada zaman jahiliah konsep karam bermaksud kemuliaan kerana memiliki
harta dan anak yang ramai. Kedatangan Islam telah mengubah konsep karam menjadi
kemuliaan kerana ketinggian ketakwaan kepada Allah SWT.
Demikian ini berdasarkan firman Allah SWT:
“Wahai manusia, sesungguhnya Kami menciptakan kamu dari seorang lelaki dan seorang perempuan dan menjadikan kamu berbangsa-bangsa dan bersuku-suku supaya kamu saling kenal-mengenali. Sesungguhnya orang yang paling mulia di antara kamu di sisi Allah ialah orang yang paling takwa di antara kamu. Sesungguhnya Allah Maha Mengetahui lagi Maha Mengenali.” (Surah al-Hujurat, ayat 13)
Era Madinah
Selain itu, wahyu yang diturunkan pada era Madinah mengandungi tema umum
penyempurnaan ibadat, rukun Islam, sistem hukum yang mengatur hubungan
individu, keluarga dan masyarakat.
Ini termasuklah hukum mengenai jihad, perkahwinan, pewarisan serta hubungan
umat Islam dengan golongan bukan Islam. Secara keseluruhannya, semua tema ini
berkait rapat dengan kehidupan masyarakat Muslim.
Meskipun begitu, tema wahyu yang diturunkan pada era Madinah tidak terpisah
daripada wahyu yang diturunkan di Makkah.
Oleh : Shukri Hanapi
2013/01/07 - 05:38:59 AM
Penulis ialah pensyarah di Pusat Kajian Pengurusan Pembangunan Islam (ISDEV)
Universiti Sains Malaysia.
*** Tasawwur bermaksud suatu gambaran atau tanggapan akal atau pemikiran seseorang terhadap sesuatu perkara
*** Tasawwur bermaksud suatu gambaran atau tanggapan akal atau pemikiran seseorang terhadap sesuatu perkara
No comments:
Post a Comment