09:24:32 AM Ghafani
Awang Teh
Umat terdahulu amalkan cara berbeza ikut
nabi masing-masing
Ramadan terkenal di seluruh dunia kerana umat Islam di negara Islam dan bukan
Islam berpuasa serentak pada siang hari selama 29 atau 30 hari mengikut
piawaian ditetapkan Allah SWT.
Tempoh puasa wajib yang panjang itu terus
diamalkan umat Islam sejak 1430 tahun lalu hingga kini dengan mengekalkan
syarat dan rukunnya tanpa mengalami perubahan. Disebutkan dalam al-Quran, puasa
adalah amalan diwajibkan sejak kemunculan Islam lagi.
Persoalan besar timbul ialah umat nabi manakah yang berpuasa mengikut syariat dikuatkuasakan
pada masa itu?
Ahli tafsir Imam Qurtubi memetik pendapat As-Syaabi dan Qatadah menerangkan
maksud umat terdahulu merujuk syariat amalan puasa diamalkan umat Nabi Musa dan
Nabi Isa. Menurut sejarah, Nabi Musa bersama kaumnya berpuasa selama 40 hari
semasa berada di Bukit Tursina, Mesir.
Nabi Isa dan pengikut setianya juga berpuasa seperti mana diamalkan Nabi Musa.
Dalam surah Mariam dinyatakan Nabi Zakaria dan Mariam sering mengamalkan puasa.
Manakala Nabi Daud diriwayatkan berpuasa berselang seli iaitu sehari berpuasa
dan sehari berbuka sepanjang tahun.
Demikianlah antara amalan puasa nabi terdahulu yang dapat dikesan ahli tafsir
dan sejarah. Walaupun amalan puasa nabi lain tidak dapat dikesan tetapi kita
yakin amalan puasa menjadi sebahagian syariat nabi lain.
Menurut sejarah, Nabi Muhammad SAW sendiri sebelum dilantik menjadi rasul
mengamalkan puasa tiga hari setiap bulan selain mengamalkan puasa Asyura yang
jatuh pada hari ke-10 Muharam. Puasa Asyura turut diamalkan masyarakat Quraisy
dan Yahudi yang tinggal di Madinah.
Sebahagian 25 rasul yang wajib dipercayai dalam Islam dari keturunan Bani
Israel. Bagaimanapun, ajaran Nabi Musa menjadi rujukan utama agama Yahudi.
Mengikut Encyclopedia of Religion, terdapat segolongan penganut Yahudi
mengamalkan puasa mengikut syariat Nabi Musa, Nabi Yahya, Nabi Ilyas yang
berpuasa 40 hari selain berpuasa hari Isnin dan Khamis secara sukarela.
Berdasarkan ensiklopedia itu juga, penganut Yahudi Ortodoks mengamalkan puasa
wajib satu hari pada hari Yom Kipur (hari pembersihan dosa) seperti mana
disuruh dalam Kitab Taurat Nabi Musa. Kemudian mereka menambah empat hari lagi
satu hari pada bulan Ab, Tammuz, Tebeth dan Tisri mengikut kalendar Yahudi
sebagai hari berkabung atas bencana menimpa bangsa Yahudi.
Manakala syariat Nabi Isa yang berasal dari Bani Israel pula menjadi rujukan
utama penganut agama Kristian. Secara tradisinya agama Kristian menghendaki
penganutnya berpuasa 40 hari mulai hari Ash Wednesday hingga hari perayaan
‘Easter’ iaitu sebelum sambutan Krismas.
Puasa ini diamalkan sebagai menghormati kesengsaraan Nabi Isa selama 40 hari.
Puasa tradisi lain ialah puasa pada hari ‘Rogestion Days,’ ‘Ember Day,’ puasa
mingguan pada hari Rabu dan Jumaat, puasa sempena perlantikan paderi serta hari
Baptis.
Bagaimanapun, kedudukan puasa tradisi masyarakat moden Kristian hari ini
sudahmengalami perubahan besar.
Persidangan gereja Vatican pada 1965 di Rom memutuskan mereka hanya berpuasa
sebahagian atau berpantang tidak makan daging pada hari ‘Ash Wednesday’ dan
‘Good Friday.’ Kelonggaran peraturan dibuat sebagai usaha menggalakkan
masyarakat Kristian berpuasa.
Secara perbandingan, ternyata piawaian puasa disyariatkan kepada umat Islam di
zaman Nabi Muhammad masih kekal hingga kini. Ulama yang menjadi pewaris
perjuangan nabi dan disokong kuat umat Islam terus memantapkan serta
mengukuhkan ajaran Islam.
Manakala amalan puasa yang disyariatkan kepada pengikut Nabi Musa dan Nabi Isa
mengalami banyak perubahan dan hampir pupus ditelan zaman. Kita yakin ajaran
syariat Nabi Musa dan Nabi Isa pupus kerana ajarannya sesuai untuk umat pada
waktu itu saja.
Pengikutnya membuat pengubahasuaian ajaran mengikut pemikiran mereka.
Masyarakat Kristian Ortodoks Greek dan Roman Katholik suatu ketika dulu kuat mengamalkan
puasa tradisi kini hanya mengamalkan puasa dengan berpantang makanan tertentu
pada ‘Ash Wednesday’ dan ‘Good Friday.’
Sebahagian besar gereja mazhab Kristian Protestant menganggap puasa adalah hak
individu untuk mengamalkannya. Puasa juga diamalkan agama lain. Puasa dalam
agama Buddha bersifat berpantang dengan tidak memakan makanan tertentu.
Manakala dalam agama Hindu, Confusios, Tao dan ajaran animisma juga berpuasa
untuk pemujaan roh. Puasa yang diamalkan dalam agama ini bersifat berpantang
tidak makan makanan tertentu.
Islam agama membawa rahmat. Ibadah puasa yang diamalkan umat Islam di seluruh
dunia tidak membebankan umatnya. Pakar perubatan mengakui puasa amat baik untuk
pencegahan dan rawatan penyakit.
Penulis ialah Pengarah Penyelarasan Undang-Undang Jabatan Kemajuan
Islam Malaysia (JAKIM)
No comments:
Post a Comment